نقاشی فعالیتی است که همه ما در کودکی با آن انس گرفته‌ایم و پس از گذر این دوران اغلب آن را به فراموشی سپرده‌ایم و تنها عده معدودی تصمیم به ادامه آن گرفته‌اند. البته که نقاشی شکل‌ها و گونه‌های متنوعی دارد ولی به‌جرئت یکی از خلاقانه‌ترین و جذاب‌ترین روش‌های این هنر طراحی و یا نقاشی تک خط است.
بیشتر بخوانید:نقاشی دیجیتال چیست؟
نقاشی تک خط چیست؟
اگر شما برای نقاشی کشیدن که قلمتان را روی کاغذ می‌گذارید، تا انتهای نقاشی آن را بلند نکنید، در آخر یک نقاشی تک خط خواهید داشت. به عبارتی نقاشی تک خط یا نقاشی یک خطی از یک خط پیوسته و بدون بریدگی و پاک شدن هیچ بخشی ساخته می‌شود. نقاشی زیر یکی از نمونه‌های نقاشی تک خط است.
همان‌طور که می‌بینید این نقاشی از یک خط آغازشده و تا انتهای نقاشی همه‌چیز به‌صورت پیوسته روی کاغذ کشیده شده است. خطوط زمانی که با یکدیگر برخورد می‌کنند و به‌اصطلاح تبدیل به خم بسته می‌شوند، سطوحی معنادار و قابل‌تشخیص را برای ما می‌سازد. مثلا تصویر بالا شبیه یک اسب نقاشی نشده است ولی همه ما به خوبی می‌دانیم که یک اسب است.
در حقیقت این نقاشی‌ها روشی هنرمندانه برای نقاشان است که دنیای پیچیده اطراف را در سادگی ترسیم کنند. برخلاف اسم و شکل ساده‌اش، نمونه‌های بسیار زیادی از این طراحی‌ها و نقاشی‌ها وجود دارد. در حقیقت هر نقاش بنا بر روحیه و سبک و حتی جهان‌بینی‌اش روشی را برای خلق نقاشی تک خط پیش رو می‌گیرد. شیوه‌ی پیاده‌سازی خطوط مهم‌ترین مسئله‌ای است میان این طراحی‌ها فرق می‌گذارد.
تفاوت این نقاشی‌ها از یکدیگر را می‌توان درموارد زیر خلاصه کرد:
- طراحی‌های ساده در برابر طراحی‌های پیچیده
- خطوط لطیف و نرم در برابر خطوط برنده و خشن
- گوشه‌های تیز در برابر گوشه‌های نرم و خمیده
- طراحی با یک ضخامت در برابر تغییر ضخامت خط حین طراحی
- طراحی دستی در برابر طراحی دیجیتال
- رنگ کردن و پر کردن خطوط بسته در برابر خالی گذاشتن‌شان
- سیاه‌وسفید یا رنگی
- باز بودن ابتدا و انتها یا بسته شدنشان
کدام هنرمندان در این زمینه فعالیت می‌کنند؟
یکی از معروف‌ترین نمونه‌های نقاشی تک خط به قرن بیستم و نقاش معروف پابلو پیکاسو بازمی‌گردد. این نقاش مشهور مجموعه‌ای از طرح‌های واقع‌گرایانه‌اش را تنها با یک خط پیوسته خلق کرده است. نقاشی‌هایی که در عین سادگی بسیار پیچیده به نظر می‌آیند.
گروه دونفره‌ی Differantly یا به‌طور مخفف DFT یک گروه فرانسوی است که موفق شده در این زمینه به شهرت قابل قبولی برسد و با مارک‌های معتبری مانند نایک، آدیداس، نیسان، هرمس و ادوبی همکاری کند. تخصص این گروه دونفره حذف اضافه‌ها و تبدیل جوهره تصاویر پیچیده به خطوط ساده و مینیمال و دو بعدی است.
«ما اشکالی که از نظر بصری پیچیده‌اند را پشت سر می‌گذاریم. این حذفیات می‌توانند دردناک باشند و به نظر برسد که ما داریم تسلیم می‌شویم و چیز باارزشی را از دست می‌دهیم. ولی این درست مانند بلوغ عمل می‌کند. مینیمالیسم شکل دیگری از کمال را به نمایش می‌گذارد. کوچک‌ترین عنصر در تصویر باید حس و حال و کارکرد منحصربه‌فرد خود را داشته باشد.»
سبک این گروه استفاده از کمترین خطوط و طرح یک تصویر به مینیمال‌ترین شکل ممکن است. ضخامت خطوط تقریباً در تمامی شکل یکسان است. ابتدای خط و انتهای آن به یکدیگر نمی‌رسند و تصویر باز می‌ماند. در زیر می‌توانید نمونه کارهای این دو هنرمند را ببینید.
بیشتر بخوانید: چگونه نقاشی مینیمال بکشیم؟
نه خیلی آهسته و نه خیلی سریع
هنرمند دیگری که نقاشی تک خط می‌کشد کیتی آچسون ولفورد است. کارهای او برخلاف DFT پرپیچ‌وتاب و شلوغ‌اند و درعین‌حال تنها با یک خط کشیده شده‌اند. اگرچه به نظر نمی‌آید ولی این هنرمند در خلق تمامی این آثار تنها یک بار قلم را بر روی کاغذ گذاشته و تا اتمام طرح آن را برنداشته است. عملکرد همزمان دست و چشم این هنرمند و هماهنگی‌شان باورنکردنی است.
«شما باید جایی را میان خیلی آهسته و خیلی سریع پیدا کنید. زیرا اگر خیلی آهسته قلم را حرکت بدهید ناگهان ذهنتان شروع می‌کند به فکر کردن و فکر کردن همه‌چیز را خراب می‌کند! اگر هم خیلی سریع پیش بروید ممکن است خط مهمی را جا بیندازید. همه‌چیز در یک برداشت رخ می‌دهد. شما یا می‌توانید یا نمی‌توانید و تنها یک شانس دارید و این شانس و تلاش شما یا جواب می‌دهد یا جواب نمی‌دهد و این بخش شگفت‌انگیز این کار است.»
سبک کار این نقاش پیچیده و البته خودجوش است. او یک قلم نوک‌تیز را برای این کار انتخاب می‌کند و در تلاش است تا ضخامت خط را ثابت نگه دارد ولی تغییر سرعت و فشار را می‌توانید با نگاهی به این خطوط ببینید. کارهای او به شکل واضحی دستی هستند و این در حالی است که DFT آثار خود را به شکل دیجیتال خلق می‌کند.
خطوط همیشه مرتبط
مونی نقاشی است که آثار متنوعی را در کارنامه خود ثبت کرده است. این آثار از اشیاء ثابت تا طراحی‌های پیچیده و آزاد را دربرمی‌گیرد.
«برای من خط کشیدن یک درمان است. این روشی است که دنیا را می‌بینم. من واقعاً خیال می‌کنم که بین تمامی خطوطی که ما و همه‌چیز را احاطه کرده است ارتباطی وجود دارد و آن‌ها یک‌باره یکدیگر را قطع نمی‌کنند و به‌هیچ‌عنوان محو نمی‌شوند. من عاشق این ایده‌ام که دستانم هر چه را که دوست دارند خلق کنند.»
نقاشی‌های او اغلب در عین مینیمال بودن، آزاد و رها هستند. او بدون اضافه گویی خلق می‌کند ولی این به این معنی نیست که او آثارش را محدود می‌کند.
چگونه می‌توانیم یک نقاشی تک خط بکشیم؟
کشیدن نقاشی تک خط در ابتدا به نظر کاری بسیار ساده می‌آید. به‌طوری‌که انگار هرکسی تنها با به‌دست گرفتن قلم می‌تواند یکی از شاهکارهای این شکل از نقاشی را خلق کند. فاصله این تصور خوش‌خیالانه تا واقعیت تنها یک بار تلاش است. شما با فهمیدن سختی این کار، نخستین قدم را برای یادگیری برداشته‌اید. چند نکته‌ی دیگر هم باید درباره‌ی کشیدن این نقاشی‌ها بدانید:
- برای نقاشی تک خط یک قلم خوب انتخاب کنید. قلم خوب برای نقاشی تک خط قلمی است که روان باشد و برای کشیدن خطوط نیاز به فشار زیادی نداشته باشد. علاوه بر این خطوطش از یکدیگر کمرنگ‌تر و یا پررنگ‌تر نباشد و سریع خشک شود که اگر دستتان خورد و از آن منطقه عبور کردید رنگ پخش نشود.
- خطی که شروع کرده‌اید را به‌هیچ‌عنوان قطع نکنید. درواقع اگر نقاشی تک خط یک اصل داشته باشد این است که بد یا خوب، خط را قطع نکن. ادامه بده.
- حواستان باشد که حتماً از ابتدا تا انتها تماس قلم را با کاغذ حفظ کنید.
- سعی کنید تا حد ممکنه خط‌هایتان را شفاف رسم کنید.
- هر بخش از خط شما صفحه را به دو قسمت خارج از طرح و داخل طرح تقسیم می‌کند. پس زمانی که خطوط را رسم می‌کنید و سطوح طراحی‌تان را می‌سازید حواستان هم به بخش‌های داخلی باشد و هم به بخش‌های خارجی.
- اجازه دهید طراحی شما حداقل سه چهارم صفحه کاغذتان را پر کند.
- وزن خطتان را تغییر دهید، اجازه دهید که خطوط یکدیگر را بپوشانند و قطع کنند و شکل بسازند.
البته که به‌صرف دانستن این نکات شما درزمینه نقاشی تک خط حرفه‌ای نخواهید شد. رازی که در این زمینه باید بدانید و به آن عمل کنید نگاه کردن و تجسم است. در قدم نخست شما باید بتوانید به خوبی شکل همه‌چیز را ببنید. در قدم دوم خطوط تشکیل دهنده‌شان آن‌ها را در ذهن به یکدیگر مرتبط کنید و در مرحله آخر معجون جادویی همیشه مؤثر تمرین را اضافه کنید.