آواز ماندگار گنجشک کوچولو

زمان خواندن: ۶ دقیقه

ادیت پیاف خواننده مشهور فرانسوی به لقب های زیادی از جمله گنجشک کوچولو و بانوی شانسون (شانسون سبکی از آوازهای فرانسوی است) شناخته می شود. کودکی ادیت در خانواده ای که فرسنگ ها با یک خانواده ایده آل فاصله داشت گذشت. مادر او در کافه ها آواز می خواند و پدرش یک هنرمند آکروبات در سیرک بود. او در پانزده سالگی از خانواده جدا شد و زندگی مستقلش در پاریس را آغاز کرد.

ادیت پیاف ؛ گنجشکگ آوازخوان

پیاف از نه سالگی برای گذران زندگی در خیابان ها خوانندگی می کرد. وقتی ادیت بیست ساله بود یک کاباره دار متوجه استعداد پیاف شد. صاحب کاباره از او برای خوانندگی در کاباره اش دعوت کرد و به او لقب گنجشک را داد. پیاف با خواندن در این کاباره و در همان شروع کارش با صدای قدرتمند و رازآلودش به یک پدیده تبدیل شد.

زندگی شخصی گنجشک برخلاف موفق بودنش پشت میکروفن، پر از ناآرامی بود. زندگی او برای رسانه ها جذاب تر از زندگی هر خواننده زن دیگری بود. ادیت پیاف که با سرعت بالایی به اوج شهرت رسیده بود همواره پشت میکروفن در اوج ماند. ژان پورژه آهنگسازی بود که تاثیر به سزایی در زندگی ادیت داشت. به طوری که کار کردن پورژه با ادیت پیاف منجر به آفرینش بسیاری از بهترین قطعات موسیقی عمر هنری ادیت شد.

در سال ۱۹۴۰ بود که پیاف با ایو مونتان که بازیگر و خواننده بود آشنا شد و در حالی که قصد ازدواج با او را داشت وقتی دید که مونتان دارد از او مشهورتر می شود از این کار منصرف شد؛ چون نمی خواست که همسرش معروف تر از خودش باشد!

شهرت جهانی ادیت پیاف

در سال ۱۹۴۸ ادیث پیاف به یک چهره بین المللی تبدیل شد و شهرتش در آمریکا هم به ثبات رسید. او در کنسرت سال ۱۹۴۹ در آمریکا با عشق زندگی اش مارسل سردان که بوکسوری اهل کازابلانکا بود آشنا شد. سردان در همان سال قهرمان بوکس جهان شد. اما خوشحالی پیاف از پیدا کردن و زندگی با عشق زندگیش پایدار نبود و انگار روزگار نمی خواست که او در زندگی‌ شخصیش هم مانند زندگی شغلی موفق و خوشحال باشد. مارسل سردان در همان سال در سانحه ی سقوط هواپیمای پاریس نیویورک در حالی که برای ملاقات با ادیث به نیویورک سفر می کرد کشته شد.

سقوط این هواپیما باعث بوجود آمدن ترانه‌ی معروف پیاف به نام سرود عشق (Hymne à l’amour) از دل اندوه این حادثه شد. دهه ۵۰ را اوج فعالیت هنری پیاف می‌دانند. با اینکه پیاف در این دوره به مورفین و الکل اعتیاد پیدا کرده بود و همین امر باعث شده بود که در بسیاری از اجراهایش از هوش برود.

زندگی پرفراز و نشیب و متناقض پیاف در جنبه‌های متفاوت باعث شد در سال ۲۰۰۷ داستان این زندگی دستمایه ساخت فیلمی با نام La Vie en rose (برگردان فارسی: زندگی گلگون) قرار بگیرد.

فیلم La Vie en rose

فیلم فرانسوی La Vie en rose  را اولیور داهان کارگردانی کرده است. نقش ادیت پیاف را در این فیلم ماریون کوتیار بازی کرده که برای بازی در همین نقش برنده جوایز بسیاری شد. اسکار بهترین بازیگر زن یکی از این جوایز است. این اولین بار بود که بازیگری برای نقشی که به زبان فرانسوی است جایزه اسکار می گیرد.

داهان، کارگردان فیلم، می‌گوید قبل از اینکه کوتیار را از نزدیک ببیند او را برای این نقش انتخاب کرده است و علت انتخابش این بوده است که تشابه زیادی را بین چشمان پیاف و کوتیار حس می کرده.

البته خواندن ترانه های اجرا شده در فیلم بر عهده‌ی کوتیار نبوده است و خواننده فرانسوی جیل آیرو ترانه‌های پیاف را برای فیلم بازخوانی‌ کرده است.

پایان آوازخوانی گنجشگک

پیاف یکی از پرکارترین خوانندگان آن دوران فرانسه بود. او هر سال تقریبا ۸ آهنگ می خواند که حداقل دو تای آن ها مورد استقبال گسترده قرار می گرفت. در سال ۱۹۵۹ بود که پیاف متوجه شد به شدت بیمار است و سرطان پانکراس دارد. او به بیماریش بی اعتنا بود اما بیماری او را به تدریج ضعیف و ضعیف تر می کرد.

پیاف پس از چندین سال دست و پنجه نرم کردن با سرطان در سن چهل و هفت سالگی و در سال ۱۹۶۳ درگذشت. با این که کلیسا با تدفین پیاف در قبرستان هایش مخالفت می کرد، بالاخره او را در قبرستان پرلاشز پاریس به خاک سپردند. در مراسم تدفین پیاف هزاران نفر حضور پیدا کردند و خیابان های پاریس به طور کامل بسته شدند. این پایانی بود بر یک عمر فعالیت هنری ادیث پیاف که آثار ارزشمند بسیاری را از خود به جای گذاشت.

کارنامه هنری ادیت پیاف اثر درخشان کم ندارد. پیاف در عمر کوتاهش زیاد کار کرد و ده ها اثر ماندگار به جا 

گذاشت. پنج اثری که در ادامه معرفی می کنم از درخشان ترین و گوش نوازترین آثار او هستند. 

1. La Vie En Rose

معروف ترین اثر ادیت پیاف که می توان آن را یکی از معروف ترین آهنگ های فرانسوی هم دانست. این ترانه‌ را خوانندگان زیادی خوانده اند اما اثر پیاف رنگ و بوی بی نظیری دارد. این آهنگ که در سبک پاپ سنتی است با ریتمی آرام و آوازی پرشکوه شنونده را همراه خود می کند. پیاف اولین باری که این آهنگ را خواند از آن راضی نبود. بعد از یک سال که دوباره آن را خواند و این بار از کار خود راضی بود و اجازه انتشارش را داد. این آهنگ را در ترجمه تحت اللفظی «زندگی گلگون است» می توان ترجمه کرد اما ترجمه درست به معنای‌ «زندگی در میان زیبایی ها» است.

2. Non, Je Ne Regrette Rien

نه پشیمان نیستم، درباره‌ی اشتباهات ادیت در زندگی اش است که برای انجام هیچ کدامشان حاضر نیست عذرخواهی کند. او در این ترانه به اشتباهاتش در مورد عشق‌های گذشته اش اشاره می کند و می گوید که هرروز آغازی جدید است و لازم نیست برای کارهایی که درگذشته انجام داده عذرخواهی کند. این آهنگ را شاعر آن در ابتدا «نه چیزی پیدا نمی کنم»، نام گذاری کرده بود؛ البته او این نام گذاری را با توجه به این که قرار بود خواننده دیگری آن را بخواند انجام داده بود که درنهایت ادیت پیاف نام آن را به «نه پشیمان نیستم» تغییر داد.

این آهنگ در فیلم Inception (تلقین) ساخته کریستوفر نولان نقشی مؤثر دارد و به نشانه ای برای زمان بیدار شدن از رؤیا در این فیلم تبدیل شده است. نکته جالب توجه در این آهنگ بیان آن است که با بیان فرانسوی معمول نزدیکی دارد. به طوری که پیاف استرس کلمات را بر روی سیلاب آخر آن ها می گذارد، این نکته باعث می شود که در ترجمه انگلیسی آهنگ مابین شعر و تن آهنگ هماهنگی برقرار نشود.

3. Hymne à l’amour

سرودی برای عشق، این ترانه توصیف کوچکی از زندگی ادیت است و به این موضوع اشاره دارد که در آغاز راه عاشق شدنش هیچ چیز جز عشقش برایش مهم نبوده اما زمانی‌ می‌رسد که در اواخر راه از عشق ورزیدن خسته می‌شود. این آهنگ پیاف برای عشق زندگی اش مارسل کاردان بوکسر سروده شده است و بعد از شنیدن خبر سقوط او درراه نیویورک این آهنگ را بارها به یاد او اجرا می کند.

این آهنگ در سبک آواز شانسون فرانسوی است و اوج و فرودهای زیبا و نزدیک به یکدیگری در آواز شنیده می‌شود. این آهنگ پیاف به زبان های ژاپنی و انگلیسی توسط خوانندگان بسیاری بازخوانی شده است که معروف ترین آن‌ها را می‌توان، “Love Hymn” به زبان ژاپنی از فوبوکی کوشیجی و “Hymn to Love” از ادی کنستانتین به زبان انگلیسی دانست.

4. Padam, Padam

پادام پادام ترانه ای است درباره همه چیزهایی که ادیت را از گذشته اش دور می کند و به طور متوالی زندگی اش را از آغاز شروع می‌کند. آهنگ که در سبک والس است را می توان والسی سرخوش دانست که گویی خواننده آن دارد در حال مستی به ما خبری خوشحال کننده را می دهد. آهنگ به طرز دیوانه واری گیراست و تا روز‌ها در ذهن می ماند و شنونده  ناخودآگاه آن را تکرار می کند.

5. Milord

ارباب من، ترانه درباره ی یک روسپی است که عاشق یک لرد اشرافی می‌شود، و در آن به این اشاره می‌کند که چگونه هیچ‌وقت نمی‌تواند لرد را در زندگی‌اش داشته باشد. یک آهنگ دیگر از ادیت پیاف در سبک تخصصی آوازش یعنی شانسون فرانسوی و در حال و هوای داستانی ای شبیه به شاهزاده و گدا. آهنگ با این که داستانی غم‌انگیز دارد، در آغاز با سرخوشی شروع می‌شود؛ چون خواننده در حال تحسین معشوقش است و در این زمان او با شعفی مثال زدنی آواز می خواند اما وقتی که در حال ابراز علاقه درونی به معشوقش است به سایه ای پنهانی در خیابان مبدل می شود،‌ که زیر لب آوازی می خواند.

مورد علاقه