همه ما نام جنایت و مکافات را شنیده ایم و احتمالا این کتاب بلند بالا را در لیست کتاب هایی که تا نمرده ایم باید بخوانیم قرار داده ایم. ولی هر بار که به قطر آن نگاه می کنیم منصرف می شویم. ولی واقعا باید چگونه داستایوفسکی بخوانیم؟ این روزها حسرت خواندن کتاب هایی مانند جنایت و مکافات بیشتر از لذت بعد از خواندن آن وجود دارد ولی اگر آماده اید تا شروع کنید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: مروری بر بهترین رمان های محمود دولت آبادی
چرا خواندن آثار داستایوفسکی برای ما سخت است؟
رسانه هایی که این روزها بیشترین حجم خواندن ما را اشغال می کنند اینستاگرام و توییتر اند. توییتر با محدودیت کاراکتر زیاد و اینستاگرامی که بیشتر از همه یک رسانه بصری است. با این شرایط نمی توانیم مثل گذشته از خودمان در رابطه با خواندن کتاب های چند صد صفحه ای انتظار داشته باشیم.
خواندن کتاب های طولانی به معنای شروع یک سفر است. شما در این سفر با راوی و شخصیت ها همراه می شوید و آنچه که می گویند را مجسم می کنید. این اتفاق در تمامی رمان ها رخ خواهد داد ولی یک رمان طولانی به شما این امکان را می دهد تا شاید روزها با این داستان زندگی کنید.
گاهی اوقات حتی برای فهم مسئله ای که تنها یک جمله معنا در خود نهفته است ناچاریم تا زمان زیادی را سپری کرده و سفری طولانی را طی کنیم. خواندن این کتاب ها حتی برای چشمانی که به خواندن بیش از ۳ خط کپشن اینستاگرام عادت ندارند الزامی است.
جدا از این مسئله یکی دیگر از دلایل دشواری خواندن آثار داستایوفسکی یا به طور کلی رمان های روسی ترجمه بد است. اغلب افراد مترجم از زبان انگلیسی ترجمه کرده اند و به عبارتی ترجمه به دست رسیده یک ترجمه دسته دوم است. از طرفی دیگر سختی زبان آثار روسی مترجم را از راحت سخن گفتن می ترساند. اما نباید فراموش کنیم که سخن پیچیده در جملات نامفهوم و بی سر و ته معنی نمی شود. یکی از بهترین ترجمه های آثار داستایوفسکی ترجمه های حمیدرضا آتش بر آب و سروش حبیبی است. زبان ترجمه این عزیزان بسیار ساده و روان است و شما را به هیچ عنوان دچار مشکل نمی کند.
چگونه داستایوفسکی بخوانیم؟
بخش اول؛ از ساده شروع کنید
یکی از بهترین و البته ساده ترین رمان های داستایوفسکی قمار باز است. داستایوفسکی این رمان را ظرف چند هفته برای گرفتن پول از ناشر نوشته است و به نوعی بازتابی از زندگی و تجربیات شخصی خودش است. این رمان درباره معلم سرخانه سرکش و باهوش خانواده ای اشرافی ولی ورشکسته است. این رمان یکی از رمان های جذابی است که به احتمال بالا اگر در آن غرق شوید به سختی آن را رها خواهید کرد. داستایوفسکی به خوبی و به شکلی کاملا روانشناسانه روحیات افراد متعدد را بررسی کرده و از تمامی آن ها برداشتی جامعه شناسانه می کند.
شاید بتوان جوهره این کتاب را در این بیت شعر مولانا خلاصه کرد:
خنک آن قماربازی که بباخت آن چه بودش. بنماند هیچش الا هوس قمار دیگر
پس از خواندن قمارباز شما تا حد زیادی با قلم داستایوفسکی و اینکه آثارش در چه حال و هوایی رقم خواهند خورد آشنا خواهید شد و شجاعت بیشتری برای ادامه خواهید داشت و کسی چه می داند؟ شاید اصلا از قلم او خوشتان نیامد و سفر داستایوفسکی خوانی شما در همین نقطه به پایان رسید.
بخش دوم؛ بهترین آثار داستایوفسکی را بشناسید
حالا که فهمیدید دوست دارید ادامه بدهید یا نه، بهتر است با بهترین آثار داستایوفسکی آشنا شوید.
جنایت و مکافات
قطعا معروف ترین اثر داستایوفسکی و یکی از محبوب ترینشان جنایت و مکافات است. داستان بلندی که با جذابیت تمام نوشته شده است و شما می توانید از آن نهایت لذت را ببرید. داستان درباره جوانی است که مرتکب جنایتی شده است و حالا تلاش می کند تا با این جنایت زندگی کند. در واقع تمامی مکافات یک جنایت در بخش قانونی آن خلاصه نمی شود و وجدان انسان بهتر از هر زندانی می تواند او را در هم بشکند.
اگر دوست دارید تا به طور کامل داستایوفسکی را بشناسید، بخش مهمی از ادبیات روسیه را بفهمید و یکی از کتاب های مهم تاریخ را از لیستتان خط بزنید، حتما جنایت و مکافات را بخوانید.
ابله
ابله یکی از دیگر رمان های داستایوفسکی است که حجمی متوسط دارد. نه به اندازه قمار باز کوتاه است و نه به اندازه جنایت و مکافات مفصل. این رمان می تواند قدم دوم مناسبی برای شما باشد. البته فراموش نکنید که شاید داستان جنایت و مکافات با وجود مفصل بودن برای شما جذابتر باشد.
بیچارگان
شاید بیشتر ادبیات روسیه سخن اشرافیت باشد ولی در رمان های داستایوفسکی این سخن آنقدرها پرطرفدار نیست. درست مثل این کتاب. بیچارگان کتابی از داستایوفسکی است که با نامه های دو فقیر به یکدیگر نوشته شده است. این یکی از کتاب هایی است که می تواند بازتاب صدای طبقه ضعیف جامعه باشد.
برادران کارامازوف
اگر دوست دارید تا بدانید داستایوفسکی در اواخر عمر چگونه فکر می کرد و با چه مسائلی درگیر بود این کتاب را بخوانید. این کتاب آخرین کتاب داستایوفسکی است که چند ماه پیش از مرگش تمام شد. چالش های نهایی او در زندگی آزادی، اخلاق و مذهب بوده است. گفته می شود که او تصمیم داشته تا یک سه گانه از این داستان خلق کند ولی مرگ تنها برای یک جلد به او فرصت داده است.
بیشتر بخوانید: آدم بزرگ ها از شازده کوچولو چه یاد می گیرند؟
بخش سوم؛ به بخش دوم برگردید
اگر هنوز ترس خواندن آثار بزرگ داستایوفسکی در شما زنده است و نمی خواهید شروع کنید ما به شما رمان های کوتاه اما شاهکار او را توصیه می کنیم. شب های روشن یک رمان شاهکار و البته کوتاه داستایوفسکی است. این کتاب به شکلی شاعرانه و البته روانشناسانه نوشته شده است و داستان فردی است که با دختری آشنا می شود. دختر عاشق مردی دیگر است و با او قرار داشته ولی مرد سر سر قرار حاضر نشده است.
بر اساس این رمان فیلم های بسیاری چه ایرانی و چه غیر ایرانی ساخته شده است و بسیاری داستان آن را سوژه اقتباس خود قرار داده اند. می توانید در این رابطه فیلم های شب های روشن فرزاد موتمن، شب های سفید ویسکونتی و دو عاشق با بازی خواکین فینیکس را ببینید.
بخش چهارم؛ آنچه باید از داستایوفسکی بدانید
البته که بسیاری در جواب چگونه داستایوفسکی بخوانیم توصیه می کنند از فلسفه آثار داستایوفسکی شروع کنید تا با مغزی پرتر به سراغ آثارش بروید ولی ما به شما توصیه می کنیم که ابتدا با آثار داستایوفسکی از طریق خود آثار آشنا شوید. به زودی متوجه خواهید شد که بیهوده خواندن این رمان ها را به تعویق انداخته اید.
آثار داستایوفسکی بسیار عمیق اند ولی نه این معنی که در لایه اول داستان حرفی برای گفتن نداشته باشد. داستان به خودی خود جذاب و پرکشش است و از طرفی دیگر نویسنده برای فهم شما جایزه ای در لایه های بعدی پنهان کرده است که با فهمیدن آن می توانید لذت خواندتان را چند برابر کنید.